پایان ثبات شش‌ساله بنزین؛ چهار نرخ تازه در راه است
پایان ثبات شش‌ساله بنزین؛ چهار نرخ تازه در راه است
پس از شش سال سکون در قیمت‌گذاری سوخت، بازار انرژی ایران در آستانه تغییر جدی قرار دارد. از نیمه آذرماه، نرخ سوم بنزین با قیمت ۵ هزار تومان اجرایی می‌شود و به‌زودی با ورود بنزین سوپر، ساختار چهار نرخی جایگاه‌ها تکمیل خواهد شد؛ تصمیمی که هدف آن کنترل مصرف مازاد و کاهش فشار واردات است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی هوژان، بازار سوخت ایران پس از آبان ۹۸ تاکنون شاهد هیچ تغییر جدی در قیمت‌گذاری بنزین نبود. اکنون، با مصوبه تازه دولت از نیمه آذرماه نرخ سوم بنزین وارد چرخه عرضه می‌شود. بر اساس این تصمیم، بنزین مازاد بر سهمیه‌های ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی با نرخ ۵۰۰۰ تومان عرضه خواهد شد؛ نرخی که به‌عنوان «ترمز مصرف مازاد» طراحی شده تا رفتار پرمصرف‌ها را تعدیل کند.

این تغییر، آغاز دوره‌ای تازه در سیاست سوختی کشور است؛ چراکه برای نخستین بار ساختار قیمت‌گذاری بنزین چهار نرخی خواهد شد. نرخ‌های موجود شامل بنزین سهمیه‌ای ۱۵۰۰ تومانی، بنزین آزاد ۳۰۰۰ تومانی، نرخ جدید ۵۰۰۰ تومانی و در نهایت بنزین سوپر است که برآوردها قیمت آن را بین ۶۵ تا ۷۵ هزار تومان نشان می‌دهد. به این ترتیب، بازار انرژی پس از سال‌ها ثبات، وارد مرحله‌ای از پوست‌اندازی می‌شود.

با وجود این تغییرات، دولت تأکید دارد که یارانه سنگین بنزین همچنان پابرجاست. برآوردها نشان می‌دهد قیمت تمام‌شده هر لیتر بنزین وارداتی حدود ۶۶ هزار تومان است. بنابراین حتی مصرف‌کنندگان بنزین ۵۰۰۰ تومانی نیز از یارانه‌ای نزدیک به ۶۱ هزار تومان بهره‌مند می‌شوند. سیاست جدید در واقع حذف یارانه نیست، بلکه کاهش شدت آن برای مصرف‌های مازاد است.

در کنار این تصمیم، بحث واردات بنزین سوپر نیز مطرح شده است. نایب‌رئیس فدراسیون صنعت نفت ایران اعلام کرده بازه قیمتی این سوخت بین ۶۵ هزار و ۳۰۰ تا ۷۵ هزار تومان برآورد می‌شود، هرچند هنوز نرخ قطعی با احتساب کارمزد جایگاه‌داران مشخص نشده و هیچ مرجع رسمی آن را تأیید نکرده است.

کارشناسان همچنین بر ضرورت توجه به ناوگان فرسوده کشور تأکید دارند. بر اساس محاسبات، اسقاط تنها چهار میلیون خودرو با عمر متوسط ۱۵ سال و جایگزینی آنها با خودروهای برقی یا کم‌مصرف می‌تواند روزانه ۳۲ تا ۴۳ میلیون لیتر صرفه‌جویی در مصرف بنزین ایجاد کند؛ رقمی معادل ۶۵ تا ۸۵ درصد هدفی که دولت با نرخ ۵۰۰۰ تومانی دنبال می‌کند، آن هم بدون افزایش قیمت و بدون ایجاد نارضایتی عمومی.

برخی تحلیلگران نیز احتمال حذف بنزین ۱۵۰۰ تومانی را مطرح کرده‌اند. یک کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با هوژان پیشنهاد داده است سهمیه‌ها به‌زودی به ۱۰۰ یا ۱۵۰ لیتر با نرخ ۳۰۰۰ تومان محدود شود و مابقی مصرف با نرخ ۵۰۰۰ تومان محاسبه می‌شود. وی همچنین بر ضرورت شفافیت کامل در ارزیابی مصرف و عرضه بنزین توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی تأکید کرده است.

 

  • نویسنده : مینوفر چراغی