به گزارش پایگاه خبری تحلیلی هوژان، ابرتورم مفهومی است که در تاریخ اقتصاد بارها بهعنوان کابوس جوامع مطرح شده است؛ وضعیتی که در آن پول عملاً ارزش خود را از دست میدهد و مردم برای خریدهای روزمره مجبورند اسکناسها را کیسهکیسه جابهجا کنند. در چنین شرایطی قیمت کالاها در فاصله چند ساعت چند برابر میشود و مغازهداران از درج قیمت روی اجناس خودداری میکنند.
فیلیپ کاگان، اقتصاددان دانشگاه کلمبیا، در دهه ۵۰ میلادی برای نخستینبار شاخصی عددی برای ابرتورم ارائه کرد. بر اساس تعریف او، زمانی که نرخ تورم ماهانه از ۵۰ درصد عبور کند، کشور وارد مرحله ابرتورم میشود. این وضعیت به معنای تورم نقطهبهنقطه بالای ۱۳ هزار درصد در یک سال است. نمونههای تاریخی آن در مجارستان سال ۱۹۴۶ با تورم ماهانه ۱۳ هزار تریلیون درصد و در ونزوئلا از سال ۲۰۱۴ به بعد دیده شد؛ جایی که نرخ تورم سالانه از ۷۰ درصد به بیش از یک میلیون درصد رسید.
در ایران، نرخ تورم ماهانه فعلاً در محدوده ۳.۴ درصد و تورم نقطهبهنقطه نزدیک به ۴۹.۵ درصد است. این ارقام فاصله زیادی با تعریف کلاسیک ابرتورم دارند، اما روند صعودی و بیوقفه تورم در یک سال گذشته نگرانیهایی ایجاد کرده است. نرخ تورم نقطهبهنقطه که پاییز سال گذشته حدود ۳۰ درصد بود، اکنون آماده عبور از مرز ۵۰ درصد شده است. همین روند افزایشی، حسین عبده تبریزی را به هشدار درباره احتمال تورم سههزار درصدی در ایران رسانده است.
کارشناسان اقتصادی درباره این هشدار اختلافنظر دارند. برخی آن را اغراقآمیز و سیاسی میدانند، اما گروهی دیگر معتقدند تجربه کشورهایی مانند ونزوئلا نشان میدهد که بیتوجهی به روندهای تورمی میتواند در نهایت به شرایطی بسیار شدید منجر شود؛ حتی اگر به معنای دقیق کلمه «ابرتورم» نباشد.
ایران هنوز با شاخصهای کلاسیک ابرتورم فاصله دارد، اما روند بیوقفه افزایش نرخ تورم و عبور تدریجی از مرزهای خطرناک، زنگ هشدار جدی برای سیاستگذاران است. تجربه تاریخی کشورهایی مانند مجارستان و ونزوئلا نشان میدهد که بیعملی در برابر تورم میتواند اقتصاد را به نقطهای برساند که پول ملی ارزش خود را از دست بدهد.
- نویسنده : مینوفر چراغی
