آینده‌ای بدون عوارض آلایندگی؛ شهرداری چگونه به حیات خود ادامه خواهد داد؟
آینده‌ای بدون عوارض آلایندگی؛ شهرداری چگونه به حیات خود ادامه خواهد داد؟
با کاهش سهم عوارض آلایندگی در بودجه شهرداری، نگرانی‌ها درباره تأمین هزینه‌های جاری و تداوم خدمات شهری افزایش یافته است. شورای شهر از ناکامی در جذب سرمایه‌گذاری پایدار خبر می‌دهد.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی هوژان، صالح محمدیان، فعال اجتماعی و مدیر انجمن توسعه خوزستان در یادداشتی نوشت:

شهرداری معاصر ما در سال‌های اخیر به شکل فزاینده‌ای به درآمد ناپایدار عوارض آلایندگی متکی شده است، غافل از آنکه هیچ برنامه‌ریزی برای ایجاد منابع درآمدی پایدار یا سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در کار نبوده است. طبق اعلام رسمی شورای شهر در بخش سرمایه‌گذاری ناموفق بوده‌ایم؛ در حالی که در صورت موفقیت، این بخش می‌توانست حجم زیادی از هزینه‌های جاری را جبران کند و درآمدی پایدار ایجاد نماید.

جالب آنکه هم‌اکنون نیز بخشی از عوارض آلایندگی را می‌توان به‌جای مصرف جاری، به سرمایه‌گذاری بلندمدت برای ایجاد درآمد پایدار اختصاص داد.

این وابستگی انحصاری، همچون بنایی است که بر شالوده‌ای سست استوار شده و هر لحظه احتمال فروپاشی آن وجود دارد. واقعیت این است که چنین شهرداری، با حجم انبوه نیروی انسانی که در دهه‌های گذشته چندین برابر شده و در میانه بحران اقتصادی و فشار تحریم‌ها، اساساً فاقد تاب‌آوری مالی لازم برای مقابله با چنین شوکی خواهد بود. در چنین شرایطی، حتی تأمین حقوق پایه پرسنل نیز به معضلی لاینحل تبدیل خواهد شد و طبیعی است که ارائه حداقلی خدمات شهری نیز تعطیل خواهد گردید.

در این میان، باید به راهکارهای بدیل نیز اندیشید. به‌عنوان مثال، املاک عمومی که سرمایه‌های شهر محسوب می‌شوند را می‌توان به‌جای واگذاری صرف، از طریق مشارکت با بخش خصوصی به کار گرفت تا ارزش افزوده پایدار ایجاد کند. همچنین، به‌جای تصویب و افزایش عوارض ساختمانی که به رکود بیشتر دامن می‌زند – و در نهایت به کاهش وصولی عوارض می‌انجامد – می‌توان با اعطای تخفیفات و تسهیلات به بخش ساخت‌وساز، چرخه تولید و رونق را فعال کرد که نتیجه آن افزایش طبیعی درآمدهای وصولی خواهد بود.

شاهد عینی این شکنندگی را می‌توان در همین ماه‌های اخیر مشاهده کرد؛ زمانی که به‌دلیل عدم واریز به موقع عوارض آلایندگی، امورات شهری متوقف و حتی خدمات‌رسانی بخشی از پرسنل با اختلال مواجه شد. این اتفاق، سند واضحی است بر وابستگی شدید و خطرناک شهرداری به عوارض آلایندگی.

اکنون و در مقام یک پرسش جدی، باید فرض را بر این گذاشت که قانون عوارض آلایندگی ملغی شده است. در این صورت، چه تمهیداتی برای جبران این خلأ بزرگ درآمدی و تداوم حیات شهرداری می‌توان اندیشید؟ آیا باید چشم به کمک‌های بلاعوض دولت دوخت و منتظر نجات از بیرون بود؟ به نظر می‌رسد راه حل واقعی در بازنگری اساسی در مدل حکمرانی شهری، ایجاد کسب‌وکارهای پایدار، بهینه‌سازی هزینه‌ها و بهره‌گیری از ظرفیت‌های خالی سرمایه‌گذاری نهفته باشد؛ راه‌هایی که تاکنون کمتر مورد توجه جدی قرار گرفته‌اند.

  • نویسنده : صالح محمدیان