به گزارش پایگاه خبری تحلیلی هوژان، پیشفروش بلیط قطارهای مسافری از صبح یکشنبه ۲۵ آبان طبق اعلام راهآهن جمهوری اسلامی ایران آغاز شد. اما درست مانند دورههای گذشته، در همان لحظات ابتدایی، کاربران عادی تنها با صفحهای روبهرو شدند که خبر از تکمیل ظرفیت میداد؛ گویی سهم آنان از این فرآیند، فقط تماشای پر شدن صندلیها بود.
راهآهن اعلام کرده بود فروش اینترنتی از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۱ صبح و فروش حضوری از ساعت ۱۱ تا ۱۳:۳۰ انجام میشود و از ساعت ۱۴ نیز ادامه خواهد داشت. با این حال، واقعیت متفاوت بود: کندی سامانهها، اختلالهای مکرر و ثبت سریع وضعیت «تکمیل ظرفیت» برای مسیرهای پرتقاضا.
تناقض زمانی آشکار شد که در همان ساعات، برخی پلتفرمهای دیگر همچنان بلیط قطار برای آذرماه را عرضه میکردند و واسطهها نیز مدعی بودند میتوانند بلیط در هر زمان دلخواه تهیه کنند؛ البته با قیمتی بالاتر از نرخ مصوب. این پرسش جدی مطرح شد که اگر ظرفیتها پر شده، این بلیتطها از کجا میآیند؟ و اگر هنوز بلیطی باقی است، چرا مردم از مسیر رسمی به آن دسترسی ندارند؟
روایت مسافران نشان میدهد فرآیند پیشفروش عملاً به رقابتی نابرابر تبدیل شده است؛ مردم عادی پشت دیوار خطاهای سامانهای ماندهاند، در حالیکه واسطهها با سازوکاری نامعلوم پیشدستی در خرید دارند. بسیاری گفتهاند چند دقیقه پس از آغاز فروش، قطارها پر شد، اما همان بلیطها در سایتهای دیگر در دسترس بودند؛ پدیدهای که مصداق روشن «بازار سیاه دیجیتال» در حملونقل ریلی است.
این نابسامانی محدود به امسال نیست. تجربه سالهای گذشته، از نوروز تا تعطیلات تابستان، نشان میدهد سیستم پیشفروش قطار با مشکل مزمن توزیع ناعادلانه مواجه است؛ ایرادی فراتر از فشار تقاضا، ریشهدار در نبود شفافیت و نظارت مؤثر. پرسش کلیدی همچنان بیپاسخ مانده است: سهم واسطهها از صندلیهای قطار چقدر است؟
چرخه معیوب پیشفروش بلیط همچنان تکرار میشود؛ ناتوانی مردم در خرید رسمی، سود واسطهها و خدشهدار شدن اعتماد عمومی. سامانه فروش بلیط که باید نماد نظم و برنامهریزی باشد، به نشانهای از ضعف مدیریتی و دیجیتالی بدل شده است.
تا زمانی که این ساختار شفاف نشود و پاسخگویی مسئولان جایگزین اطلاعیههای کلی نشود، پیام «تکمیل ظرفیت» نشانه محبوبیت حملونقل ریلی نخواهد بود، بلکه نماد تداوم یک شکست مدیریتی در تأمین عدالت سفر خواهد بود.
- نویسنده : مینوفر چراغی
