خانه‌ای که نیست؛ کارگران زیر بار اجاره و وعده‌های نیمه‌تمام
خانه‌ای که نیست؛ کارگران زیر بار اجاره و وعده‌های نیمه‌تمام
مسکن به مهم‌ترین دغدغه معیشتی کارگران تبدیل شده است؛ هزینه‌های سنگین اجاره‌بها و سهم ۳۰ تا ۴۰ درصدی مسکن در سبد خانوار، خرید خانه را به یک مطالبه اساسی بدل کرده است. دولت چهاردهم با طرح‌های گسترده ساخت واحدهای کارگری و استفاده از ظرفیت تعاونی‌ها تلاش دارد این بحران را کاهش دهد.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی هوژان، بحران مسکن در ایران سال‌هاست سایه سنگینی بر زندگی کارگران انداخته است. بسیاری از خانواده‌های کارگری توان پرداخت اجاره‌بهای سنگین را ندارند و کمک‌هزینه‌های مسکن نیز پاسخگوی فشار اقتصادی نیست. کارشناسان تأکید می‌کنند که مسکن حدود یک‌سوم تا نزدیک به نیمی از هزینه‌های زندگی کارگران را تشکیل می‌دهد و همین موضوع، خانه‌دار شدن را به ضرورتی حیاتی بدل کرده است.

بر اساس اصل ۳۱ قانون اساسی، داشتن مسکن حق هر فرد ایرانی است و دولت‌ها موظف‌اند زمینه تحقق این حق را فراهم کنند. در دولت چهاردهم، برنامه ساخت مسکن کارگری با جدیت دنبال می‌شود. شهریور امسال پروژه احداث ۹۴ هزار واحد در هشت استان کشور آغاز شد؛ پروژه‌ای که بیش از ۲۹۰۰ هکتار زمین برای آن اختصاص یافته و قرار است با همکاری وزارت کار، وزارت راه و شهرسازی و صنایع بزرگ پیش برود.

وزارت راه اعلام کرده در اغلب استان‌ها (به جز تهران، البرز و قزوین) امکان واگذاری زمین برای توسعه این طرح وجود دارد. تفاهم‌نامه‌هایی نیز با صاحبان صنایع و کارخانجات امضا شده تا واحدهای مسکن کارگری در قالب همکاری مشترک ساخته شوند. یعقوب رستمی، معاون تعاون وزارت کار، تأکید کرده است که تعاونی‌های مسکن می‌توانند نقش کلیدی در تأمین مسکن پایدار برای اقشار کم‌درآمد ایفا کنند.

بر اساس ماده ۱۴۹ قانون کار، ۹ دستگاه موظف به همکاری در ساخت مسکن کارگری هستند. به دلیل ضعف در همراهی این دستگاه‌ها، کمیته مشترکی با وزارت راه تشکیل شده و ساخت ۹۴ هزار واحد برای کارگران صنایع بزرگ در دستور کار قرار گرفته است. سه الگوی ساخت شامل شخصی‌ساز، پیمانکاری و تعاونی عمرانی به‌طور همزمان در مناطق مختلف کشور اجرا می‌شود تا متناسب با شرایط زمین و توان مالی کارگران بهترین روش انتخاب شود.

همزمان، طرح «صنعت‌شهر» نیز به‌عنوان الگوی جدید ساخت مسکن کارگری مطرح شده است. محمد چکشیان، معاون وزیر تعاون، اعلام کرده این طرح با هدف ساخت بیش از ۵۰۰ هزار واحد مسکن کارگری در سطح کشور برنامه‌ریزی شده و نمونه‌هایی از آن در چند استان آغاز شده است. این طرح با همکاری تعاونی‌ها و دستگاه‌های اجرایی، زیرساخت‌های لازم را فراهم می‌کند و می‌تواند کیفیت زندگی کارگران را بهبود بخشد.

وزیر تعاون نیز تأکید کرده است که ناکامی‌های گذشته در طرح‌های مسکن رایگان نباید مانع تلاش‌های جدید شود. در طرح فعلی، کارفرمایان حداقل ۲۰ درصد هزینه‌ها را تقبل می‌کنند، وزارت راه زمین‌های مناسب را واگذار می‌کند و تسهیلات بانکی نیز برای اجرای پروژه‌ها پیش‌بینی شده است.

کارشناسان معتقدند اگر این طرح‌ها به‌طور پایدار دنبال شوند، می‌توانند بخش بزرگی از مشکلات معیشتی کارگران را برطرف کنند. خانه‌دار شدن کارگران نه‌تنها هزینه‌های زندگی را کاهش می‌دهد، بلکه موجب افزایش ماندگاری نیروی کار در واحدهای صنعتی و ارتقای رضایت اجتماعی خواهد شد.

 

  • نویسنده : مینوفر چراغی